اسلام آباد-13 سيپٽمبر (اي پي پي) عالمي ۽ علائقائي معاملن جي ماهرن ۽ تجزيڪارن اسلام آباد ۾ ٿيندڙ شنگهائي سهڪار تنظيم جي سربراهه اجلاس کي پا??ست??ن لاءِ ميمبر ملڪن سان گڏ پ??هن??ي اقتصادي ۽ سفارتي لاڳاپن کي مضبوط بڻائڻ ۽ دهشتگردي جي خاتمي لاءِ هڪ گڏيل حڪمت عملي تي اتفاق ڪرڻ جو اهم موقعو قرار ڏنو آهي. شنگهائي سهڪار تنظيم جو 23هون ٻن ڏينهن وارو سربراهه اجلاس 15 کان 16 آڪٽوبر تي اسلام آباد ۾ ٿي رهيو ??هي. شنگهائي سهڪار تنظيم جو قيام 2001ع ۾ عمل ۾ آيو، ان جا 9 ميمبر ملڪ آهن جن ۾ چين، روس، بيلا روس، ڪرغزستان، قازقستان، ۽ ازب??ست??ن شامل آهن جڏهن ته پا??ست??ن، هندستان ۽ ايران 2017ع ۾ تنظيم ۾ شموليت اختيار ڪئي. شنگهائي سهڪار تنظيم جي اجلاس جي تياري لاءِ پا??ست??ن حڪومت سخت حفاظتي قدم کنيا آهن. ايونٽ دوران امن ۽ امان جي صورتحال برقراررکڻ ۽ سيڪيورٽي قدمن کي يقيني بڻائڻ لاءِ فوجي جٿن سان گڏ هزارين پوليس اهلڪارن کي مقرر ڪيو ويو ??هي. علائقائي معاملن جي ماهرن ۽ تجزيڪارن جو چوڻ آهي ته شنگهائي سهڪار تنظيم پا??ست??ن لاءِ هڪ اهم سفارتي ۽ معاشي موقعو فراهم ڪري ٿو. انسٽيٽيوٽ آف اسٽريٽجڪ اسٽڊي اسلام آباد ۾ عالمي لاڳاپن جي ماهر محمد تيمور خان چيو ??هي ته سربراهه اجلاس پا??ست??ن لاءِ واضح ڪرڻ جو هڪ بهترين موقعو آهي ته هو ڪنهن طرح به سيڙپڪاري کي راغب ڪري سگهي ٿو ۽ علائقائي رابطن ۾ پ??هن??و ڪردار ادا ڪري سگهي ٿو. هن ”اي پي پي“ سان ڳالهائيندي چيو ??ه ان سان پا??ست??ن کي پ??هن??ي معاشي ۽ جاگرافيائي سياسي مفادن کي وسيع تر سطح تائين اڳيان وڌائڻ جو موقعو ملندو، جيڪو علائقائي امن، سلامتي ۽ خوشحالي کي هٿي ڏيڻ وارين پاليسين جي حمايت ڪندو. انهن رابطن ذريعي پا??ست??ن نه رڳو اهم علائقائي رانديگرن سان پ??هن??ا لاڳاپا مضبوط بڻائي سگهي ٿو پر وسيع تر يوريشين رابطن جي قدمن ۾ پا?? کي هڪ اهم ڪري طور به پيش ڪري سگهي ٿو. تجزيڪارن جو خيال هو ته شنگهائي سهڪار تنظيم هڪ وڏو پليٽ فارم آهي ۽ هي نه رڳو خطي پر پوري دنيا ۾ تبديلي آڻي سگهي ٿو، سينئر صحافي افتخار شيرازي ”اي پي پي“ سان ڳالهائيندي چيو ??ه پا??ست??ن جيڪو دنيا جو پنجون سڀ کان وڏو آبادي وارو ملڪ آهي ۽ عالمي واپار لاءِ ان جي اسٽريٽجڪ بيهڪ پ??هن??ي عوام لاءِ موقعن مان فائدو کڻڻ لاءِ ان جي اهميت کي وڌيڪ وڌائي ڇڏيو ??هي. هن چيو ??ه سلامتي جا معاملا ۽ موجوده علائقائي دهشتگردي تي ڳالهيون به ان اجلاس ۾ اهم هونديون. گڏيل قومن جي هڪ نئين رپورٽ مطابق تحريڪ طالبان پا??ست??ن افغانستان ۾ سڀ کان وڏو دهشتگرد گروهه آهي ۽ ان کي پا??ست??ن ۾ سرحد پار کان حملا ڪرڻ لاءِ افغان طالبان جي وڌندڙ حمايت حاصل آهي. ماهرن جو چوڻ آهي ته پا??ست??ن ۾ جيو ??سٽريٽجڪ سان جيو ??ڪنامڪ فوڪس طرف منتقل ٿيڻ جو رجحان وڌي رهيو ??هي ۽ شنگهائي سهڪار تنظيم جو اهو اجلاس پا??ست??ن لاءِ ان حڪمت عملي کي اڳيان وڌائڻ ۽ واضح ڪرڻ جو هڪ موقعو هوندو. عالمي مالياتي معاملن جي محقق منيب سلمان چيو ??ه هي ڪانفرنس هڪ اهم ڪانفرنس هوندي، خاص طور سي پيڪ تي اڳ کان ڪم کي نظر ۾ رکندي، وچ ايشيا سان گڏ پا??ست??ن لاءِ اهميت رکي ٿو. ”اي پي پي“ سان ڳالهائيندي هن چيو ??ه پا??ست??ن ۽ چين وچ ۾ ٻه طرفو واپار اٽڪل 20 ارب ڊالرن آهي پر پا??ست??ن جو وسيلن سان مالا مال وچ ايشيا سان ڳنڍڻ هڪ پراڻو عزم آهي. اجلاس ۾ چين جو وزيراعظم لي چيانگ، روس جو وزيراعظم ميڪ هيل ميشوسٽن، بيلا روس جو وزيراعظم رومن گولو فچينڪو ۽ ايران جو پهريون نائب صدر رضا عارف شريڪ ٿيندا. قزاخستان جو وزيراعظم اولزاس بيڪ تينوف، ڪرغزستان جو اڪيل بيڪ جاپاروف، تاج??ست??ن جو ڪهير رسول زوده ۽ ازب??ست??ن جو عبدالله اريپوف به اجلاس ۾ شرڪت ڪندا. ڀارت جو پرڏيهي وزير ايس جي شنڪر پ??هن??ي ملڪ جي نمائندگي ڪندو.
